Stress, overspannenheid en burn-out, woorden die je de dag van vandaag heel vaak hoort en ziet verschijnen als we het hebben over onze samenleving. Stress hebben is heel normaal, we hebben het zelfs nodig om te kunnen overleven! Maar wanneer het langer aanhoudt, het buiten proportie is of het de oorzaak is van andere klachten dan is het ongezond. Het thema stress is dan ook een hot topic waar we ons druk over maken. Snap je de anomalie?
Wat is stress?
Als je het woord stress gaat opzoeken in het woordenboek dan wordt dit als volgt omschreven: “stress is een natuurlijke vorm van spanning waarbij het lichaam zich klaarmaakt om te kunnen reageren in een spannende/bedreigende situatie”. Het is dus natuurlijk en normaal waarbij iedereen, ook onze honden, moet leren omgaan met stressvolle situaties.
Stress kent verschillende definities en kan zowel positief als negatief zijn. We weten allemaal dat een hond stress ervaart als hij ergens bang voor is of zich onzeker voelt. Angst kan je niet belonen dus steun je hond als hij het moeilijk heeft. Maar je hond ervaart ook stress tijdens het rennen achter een bal waardoor zijn stressemmer ook wordt gevuld. Dit noemen we dan eustress. Indien je een hond hebt die een ballenzot is dan kan diezelfde stress net een negatief effect hebben en dan spreken we over distress. Elke situatie is dus anders en afhankelijk van hoe de hond in kwestie het ervaart.
De 4 copingstrategieën waaruit je hond kan kiezen:
Als een individu in een stressvolle of potentieel bedreigende situatie terecht komt dan kunnen ze kiezen uit 4 copingstrategieën: vechten, vluchten, bevriezen of zot doen (fiddle about). Honden zijn conflictvermijdende wezens dus in 1ste instantie kiezen ze er meestal voor om te vluchten. Doordat ze in onze maatschappij via onze regels leven worden ze helaas vaak beperkt om deze strategie te gebruiken. Denk maar aan het vasthangen aan een hondenlijn. Waarbij ik nu niet wil zeggen dat het dus beter is om je hond zomaar overal los te laten lopen!
In het algemeen kan je hond dus op 2 manieren omgaan met de stress die hij ervaart: stressing-up of stressing-down.
-> Stressing-up wil zeggen dat je hond actief gaat reageren zoals vocaliseren, agressie gaan inzetten of hectisch en druk gedrag vertonen. Lichaamssignalen en gedragingen die je vaak ziet bij deze stijl zijn een hoge staarthouding, snelle kwispel, blaffen, opspringen, wegrennen of net richting de prikkel gaan. Helaas wordt dit heel vaak nog gezien als dominant gedrag wat er dus niks mee te maken heeft!
-> Stressing-down wil daarentegen zeggen dat je hond net passief gaat worden. Hij maakt zich klein en onzichtbaar, hij kan gaan bibberen of wil zich ergens verstoppen, vaak vertonen ze ook overspronggedrag zoals krabben of snuffelen. Ze trekken zich dus terug en vaak wordt dit gezien als een hond die gewoon kalm is. Echter vertonen ze meestal heel veel stress-signalen zoals het aannemen van een lage houding, het vermijden van oogcontact, tongelen en zelfs het wegdraaien van het hoofd en/of lichaam. Denk hierbij aan honden die ‘rustig’ in hun mand of bench lijken te liggen tijdens bezoek of het alleen zijn. Voor een onervaren oog lijkt het alsof de hond gewoon rustig en kalm is maar vanbinnen vreet hij zichzelf op vanwege de stress.
Welk gedrag kan je hond vertonen als hij te veel stress ervaart?
Honden die in onze mensenwereld leven worden aan allerlei prikkels blootgesteld. Vaak hebben we ook hoge verwachtingen van hen en hebben ze weinig keuzevrijheid. Dit alles kan ertoe leiden dat je hond zijn stressemmer letterlijk gaat overlopen.
Enkele voorbeelden van factoren die voor stress kunnen zorgen bij onze hond zijn:
pijn, angst,
geluidfobieën,
frustratie,
baknijd,
onvoldoende of verkeerde socialisatie,
overprikkeling,
verveling,
het krijgen van correcties,
puberteit,
adoptie,
…
Zoals reeds gezegd kunnen leuke activiteiten ook voor stress zorgen bij je hond. Zelfs het weten dat er iets leuks te gebeuren staat zorgt er al voor dat er stofjes vrijkomen in het lichaam en je hond dus anders gaat reageren.
Als je hond zijn stressemmer overloopt of wanneer hij te veel is blootgesteld aan stressvolle situaties (zowel positieve als negatieve) dan kunnen ze volgende gedragingen laten zien:
hyperactief gedrag,rijgedrag,
overmatig blaffen of janken,
graven,
moeilijk tot rust komen,
stoppen met wandelen,
angstig gedrag,
trekken aan de lijn,
bijtgedrag,
slopen,
grommen naar bezoek,
uitvalgedrag,
…
Wat zorgt voor stress bij onze honden?
Wat het precies is dat ervoor zorgt dat jouw hond zijn stressemmer overloopt kan ik niet zomaar zeggen want daarvoor moet ik jullie hond en de situatie kennen. Hier is dus uitgebreider onderzoek voor nodig. Er zijn natuurlijk wel algemene factoren die bij de meeste honden voor stress kunnen zorgen. Het is ook altijd de vraag waar of wanneer het gestart is. Stress kan namelijk ontstaan door 1 moment of een opstapeling van meerdere gebeurtenissen (trigger stacking). Net zoals mensen kunnen honden dus gestrest raken van verschillende factoren.
Enkele veelvoorkomende oorzaken zijn:
-> Een te kort in de invulling van de basisbehoeften. Honden hebben namelijk meer nodig dan enkel eten en een uitlaatbeurt. Ze hebben zowel lichamelijke als emotionele behoeften en het is aan ons om die zo goed als mogelijk in te vullen. Denk hierbij aan een goede balans tussen het geven van de mentale en fysieke activiteiten maar ook het geven van voldoende rust. Daarnaast is het geven van steun en de juiste manier van opvoeden zonder het gebruik van straf ook heel belangrijk.
-> Een verkeerde of slechte socialisatie van de hond. De socialisatie fase is een cruciale periode die loopt tot de leeftijd van 12 weken. Veel eigenaars denken dus dat ze alles in die periode moeten proppen zodat hun hond zeker goed gesocialiseerd is. Het gevolg hiervan is dat de hond snel overprikkeld geraakt en de ervaringen gewoon niet meer kan verwerken. Daarnaast komen er helaas nog steeds heel veel puppy’s of jonge honden vanuit de broodfok die de 1ste weken van hun leven in een schuur of in een winkel achter glas hebben gespendeerd. Vaak ervaren de moeders van deze pups heel veel stress tijdens de zwangerschap die ze dan ook reeds doorgeven aan hun pups waardoor die stressgevoeliger zijn. Daarom is het belangrijk om je hond van bij een goede fokker te halen die kennis heeft over waar hij mee bezig is!
-> Een gebrek aan sociale interactie. Honden zijn sociale wezens en hebben dus sociale contacten nodig. Dit zowel met hun soortgenoten als met mensen. Een gebrek aan aandacht en interactie kan ervoor zorgen dat de hond zich eenzaam en gestresseerd voelt. Honden kunnen ook overhecht raken aan 1 bepaald persoon waardoor ze verlatingsgerelateerde problematiek ontwikkelen wanneer ze alleen gelaten worden. Ook dit zorgt dan weer voor stress bij de hond als het alleen zijn niet goed aangeleerd is.
-> Te vaak over zijn stressdrempel getrokken worden. Veel honden die uitvallen naar andere honden doen dit omdat ze bang zijn. Doordat je als eigenaar de voorgaande stress-signalen niet herkent, en dus blijft doorwandelen richting de andere hond, kan je hond niet vluchten waardoor hij het gevoel krijgt dat hij zichzelf moet verdedigen. Wij wandelen ook vaak in een rechte lijn naar elkander toe, voor honden is dit een teken van dreiggedrag. Daarnaast worden er heel veel angsten ook gewoon over het hoofd gezien of blijft men de hond er gewoon aan blootstellen met de gedachte dat hij er wel zal leren mee omgaan. De onderliggende emotie zorgt er dus voor dat de hond stress ervaart. Stress is dus het gevolg en niet de oorzaak van het vertoonde gedrag!
-> Leven in een negatieve atmosfeer. Honden zijn meesters in het lezen van lichaamstaal en pikken onze emoties heel snel op. Als we vaak op de hond gaan mopperen, hem gaan straffen of onze stem verheffen dan voelt je hond zich niet veilig waardoor hij dus stress ervaart. Een inconsistente opvoeding of trainen met gebruik van correctiemiddelen veroorzaakt ook stress bij je hond. Daarnaast worden heel veel honden ook beïnvloed door de manier hoe wij ons voelen. Een gestreste eigenaar zorgt namelijk voor een gestreste hond. Niet omdat ze onze emoties overnemen maar wel omdat wij ander gedrag vertonen en dit veroorzaakt stress bij je hond. Daarnaast kunnen ze het ook ruiken dat wij stress ervaren. Zit je zelf in een depressie of burn-out, zorg er dan voor dat je je hond er niet in meetrekt.
Stress is vaak een gevolg maar niet de oorzaak!
Elke hond zal dus anders omgaan met stress en het is aan ons om ze hier het beste in te begeleiden zodat dit zo min mogelijk een negatief effect heeft op hen. Denk je nu na het lezen van dit blog dat je hond toch meer stress ervaart dan gezond voor hem is? Weet je niet wat de mogelijke oorzaak of oorzaken kunnen zijn en hoe je hem hier het beste bij kan begeleiden? Boek dan een gratis kennismakingsgesprek waarbij je jullie situatie kan verduidelijken en ik vertel hoe ik jullie het beste kan helpen. Wil je onmiddellijk van start gaan en bijleren over de basisbehoeften en de lichaamstaal van je hond? Boek dan direct de gedragsbegeleiding en dan gaan we samen minimum 1 maand aan de slag.
"It is not stress that kills us,
it's our reaction to it"
- Hans Selye