Onlangs ging ik wandelen met Loki en toen gebeurde het weer. Wij wonen aan de rand van de Westhoek en dus al iets meer op de boerenbuiten waar je heerlijk grote wandelingen kunt doen in de open vlaktes en tussen de vele velden. Dit is vooral leuk als je een stressgevoelige hond hebt die moeite heeft met drukte en uitvalgedrag inzet als copingstrategie wanneer ze zich bedreigd voelt. Dit gedrag is ontstaan doordat ze vroeger als pup werd gebeten door een andere Herder die vanuit zijn garage op haar afgestoven kwam tijdens de wandeling op straat. Gelukkig had ze geen verwondingen maar dit heeft psychisch wel een indruk op haar (en mij) achtergelaten. Daarnaast is ze tijdens haar puberteit ook hardhandig aangepakt geweest door de toenmalige trainer van de hondenschool omdat hij haar wel ‘even zou leren wie de baas is’. Hierdoor is ze niet zo tuk op vreemden die dicht in haar buurt komen. Maar ik wijk af.

Terug naar de wandeling. Ik was op stap met Loki en we genoten van de omgeving. De vogeltjes floten, de zon scheen en er was geen vuiltje aan de lucht. Tot we een boerderij naderden en ik een Labrador in het veld zag staan. Gelukkig heb ik ondertussen genoeg met Loki getraind en geoefend zodat ze niet meer onmiddellijk uitvalt wanneer ze een andere loslopende hond ziet. Ze maakte telkens mooi contact met mij maar hield toch die andere hond ook in de gaten. Toen we dichter kwamen zag ik een man bezig op het veld en vroeg ik of hij zijn hond even bij zich kon houden. Mijn zin was nog niet volledig uitgesproken of de hond kwam al onze richting uit. “Je hoeft niet bang te zijn, hij is vriendelijk hoor” was het antwoord dat ik kreeg. “Kan goed zijn maar die van mij zal bijten” riep ik zo snel als ik kon terug terwijl ik mij al klaar maakte voor wat er mogelijks volgen zou. Loki haar staart ging in de lucht en haar haren kwamen recht dus zij maakte zich ook reeds klaar. Ik weet ondertussen heel goed hoe ik dit soort situaties moet managen dus ik nam de lijn korter (zonder spanning) en beval haar om langs mijn andere kant te wandelen. Op die manier stond ik als buffer tussen haar en de andere hond. Toen de hond nog dichterbij kwam, zette ik mijn keel open en riep ik luid “BLIJVEN” terwijl ik mijn hand uit stak. De hond schrok en bleef ter plaatse staan. De man stond daar gewoon te kijken en deed niks. Gelukkig konden wij op een rustige manier terug verder wandelen maar dit soort taferelen zou niet mogen gebeuren!

Niet alle honden (en mensen) zijn namelijk gediend met die ‘vriendelijke’ benadering van een onbekende. Sommige honden worden bang en andere kunnen hierdoor zelfs gaan uitvallen (zoals Loki). Denk hierbij niet alleen aan honden die in het verleden aangevallen zijn geweest maar denk ook aan honden die ziek zijn, een kwetsuur hebben of pups en oudere honden. Vaak begrijpen mensen dit gedrag niet want honden zijn toch sociale wezens. In dit blog ga ik dus dieper in op wat sociaal zijn en vriendelijkheid betekent.


Een hond die geen contact wil met andere honden is ‘niet sociaal’.

Sociaal zijn betekent dat je kunt communiceren met de ander, er is dus sprake van tweerichtingsverkeer. Honden kunnen reeds communiceren vanop verre afstand en hoeven daarom geen fysiek contact te hebben met elkaar. Een sociale hond kan dus op de juiste manier communiceren (met zijn soortgenoten) maar begrijpt ook de lichaamstaal en signalen die de andere (hond) uitzendt. Op het stukje begrip loopt het vaak mis (zowel bij de mens als bij de hond). Als een hond uitvalt dan wordt die al heel snel bestempeld als ‘niet sociaal’ maar het enigste wat hij heeft gedaan is nog duidelijker gecommuniceerd. Hij is dus wel degelijk sociaal maar de ander geeft geen gehoor aan het geen contact willen maken.

Hierbij enkele manieren hoe die hond dit probeert duidelijk te maken:

- Wegkijken
Ze draaien hun hoofd of lichaam weg wanneer ze de andere hond zien afkomen. Dit kan reeds op een verre afstand getoond worden. Hiermee maakt je hond duidelijk dat hij de andere heeft gezien maar geen contact wenst te maken.

- Snuffelen
Als jouw hond de andere hond heeft gezien dan kan hij zomaar ineens beginnen snuffelen aan de grond. Hiermee maakt hij duidelijk aan de andere hond dat hij hem gezien heeft en geen bedreiging vormt. Hij hoeft geen interactie te hebben met de andere hond.

- In een boog lopen
Honden die rechtstreeks op elkaar aflopen kunnen een potentiële bedreiging vormen. Jouw hond heeft misschien dreigende signalen opgevangen van de andere hond en wenst daarom het conflict niet aan te gaan. Hierdoor proberen ze in een bocht rondom de andere hond te lopen.

Deze manier van communiceren gebeurt dus al op ruime afstand en omdat het vaak subtiel gebeurt, valt dit ons niet op. Je hond is dus heel sociaal en communiceert netjes op afstand. Door onwetendheid zien veel eigenaren deze signalen niet en interpreteren ze het gedrag van de hond dus verkeerd. Verdiep je dus in de lichaamstaal van je hond zodat je deze signalen leert herkennen. Deze soort (stress)signalen leren (h)erkennen zorgt ervoor dat jullie een goede vertrouwensband hebben waardoor zijn stressemmer niet moet overlopen en dat je hond weet dat hij op je kan rekenen.

Sociaal zijn betekent dus iets heel anders dan wat veel mensen denken. Alles begint ook met het correct socialiseren van je hond. Wens je hierover bij te leren dan raad ik je aan om het blog “Het verschil tussen socialiseren en traumatiseren” even te lezen.


Wat betekent vriendelijk zijn?

Vriendelijk zijn wil zeggen dat je met zorg en aandacht en het nodige respect omgaat met anderen. Het heeft dus te maken met de manier hoe je contact maakt met de ander, hoe je met hem communiceert en hoe je je eigen gedrag afstemt op de ander. Kortom je houdt dus rekening met het andere individu.

Je kan een duidelijk verschil maken tussen honden die actief vriendelijk zijn en honden die passief vriendelijk zijn. Honden die contact wensen te maken zullen actief vriendelijk zijn door een brede kwispel te tonen met een bijhorende ontspannen lichaamshouding. Je ziet geen spanning of signalen van angst of agressie. Honden die geen direct contact wensen te maken zijn passief vriendelijk doordat ze trager op de andere hond afkomen of zelfs blijven stilstaan. Ook deze hond kwispelt en heeft een ontspannen lichaamshouding maar hij wenst geen verder contact. Daarnaast kunnen honden ook gewoon een neutrale houding aannemen waarbij je geen signalen ziet van agressie of angst maar ook niet van vriendelijkheid. Belangrijk om te weten: dit wil niet zeggen dat deze honden onvriendelijk zijn!

Vriendelijk zijn betekent dus niet automatisch dat je je eigen persoonlijke ruimte zomaar met een ander wil delen. Net zoals mensen hebben honden ook een persoonlijke zone. Dit zijn onzichtbare cirkels rondom de hond waarin hij bepaald wie deze zone mag betreden en welk contact is toegestaan. De grootte van die cirkel is afhankelijk van hond tot hond en verschilt ook nog eens per situatie. Bekenden zullen bv. dichter worden toegelaten in die cirkel dan onbekenden. Een bekende hond mag bv. dichterbij komen of hem zelfs uitnodigen tot spel maar een onbekende hond kan beter vanop een afstand kennismaken.


Is die vriendelijke hond dan wel zo vriendelijk?

‘Vriendelijke honden’ zijn meestal opdringerig en intimiderend. Ze vertonen hyperactief gedrag en blijven rond de andere hond hangen. Een hond die op een andere hond komt afgerend, en geen rekening houdt met de signalen die die hond uitzendt, is eigenlijk onbeleefd i.p.v. vriendelijk. Een hond kan die signalen vanwege verschillende redenen gaan negeren. Zijn eigen stressniveau, de hoeveelheid opwinding en zijn emoties spelen daar een rol bij. Daarnaast hebben wij als eigenaar hier ook een groot aandeel in. Vooral over het feit dat je hond sociaal of ‘honds’ moet zijn. Dat hij met alle honden in contact moet kunnen komen en vooral dat ze met alle honden moeten kunnen spelen. Door deze misvattingen ontstaan er namelijk heel veel problemen die men perfect kon voorkomen. Een ‘vriendelijke hond’ kan namelijk vriendelijk zijn, zoals hierboven beschreven, maar hij kan ook een losgeslagen projectiel zijn.

Vriendelijke honden hebben dus ook regels nodig! Vriendelijk zijn wil namelijk niet zeggen dat je de ander zomaar mag lastig vallen of op iedereen mag afstormen onder het mom van “hij doet niks hoor”. Vaak als jouw hond dan uitvalt krijg je nog het antwoord “waarom moest jouw hond zo uitvallen, hij wou gewoon spelen”. Een sociale hond zal dus rekening houden met de signalen die de andere hond vertoont. Als de andere hond het niet fijn vindt of geen interesse toont dan laat hij hem gewoon met rust. Dat is beleefd en vriendelijk zijn!


Honden hebben controle nodig!

Het is belangrijk voor honden dat ze controle hebben over de situatie en wat er met hen kan gebeuren. Dit zorgt namelijk voor voorspelbaarheid en rust, vooral bij angstige, onzekere of (stress)gevoelige honden. Als jij bang van spinnen bent dan ben je iets meer op je gemak als je weet dat hij vast zit en jij zelf kan bepalen hoe dicht je in de buurt komt. Deze kennis geeft je een gevoel van veiligheid. Het stukje controle hebben over je eigen lijf, je eigen gedragingen en wat er met je gebeurt is dus belangrijk, ook voor onze honden. Onvoorspelbaarheid en gebrek aan controle zorgen namelijk voor stress. Die stress kan op zijn beurt dan weer leiden tot angst, frustratie en de bijhorende gedragsproblemen.

Daarnaast is het ook belangrijk dat wij controle hebben over onze hond. Dit is namelijk essentieel om te zorgen voor de veiligheid en het welzijn van de anderen (dier en mens) die je op je pad tegenkomt. We leven nu eenmaal samen dus je kan je hond niet zomaar laten doen wat hij wil.

Zorg er dus voor dat je op volgende manieren controle hebt over je hond:

- ga er niet standaard vanuit dat iedereen zomaar wil kennismaken met je hond

- laat je hond niet zomaar de persoonlijke ruimte van een ander betreden

- zorg dat je een perfect recall hebt wanneer je je hond laat loslopen

- verdiep je in de lichaamstaal van honden zodat je die kan herkennen

- zie je een ander persoon of aangelijnde hond, lijn jouw hond dan ook even aan



Is je hond dus niet zo sociaal of zo vriendelijk als je dacht? Is je hond benaderd door een ‘vriendelijke’ hond en vertoont hij nu uitvalgedrag? Voel jij je zelf niet meer veilig tijdens het wandelen of weet je niet hoe je je hond dit veilig gevoel kan (terug)geven? Aarzel dan niet om contact met mij op te nemen.